Wycena przedsiębiorstwa musi spełniać określone założenia i zasady, jednak nie istnieją jasne regulacje prawne, które pomogłyby ujednolicić i usprawnić cały proces. Na polskim i międzynarodowym rynku działają jednak organizacje, zajmujące się rozpowszechnianiem dobrych praktyk niezbędnych do wyceny przedsiębiorstwa. Artykuł przedstawia analizę tych założeń.
Cele i funkcje wyceny przedsiębiorstwa
Zanim dokonasz podstawowych założeń wyceny, musisz ustalić jej cel. Pomocne będzie zapoznanie się z funkcjami, jakie pełni wycena. Skonkretyzowanie istoty całego przedsięwzięcia pozwoli uniknąć pomyłek i błędów w obliczeniach. Główne funkcje, jakie pełni wycena przedsiębiorstwa:
- doradcza – inaczej: decyzyjna. Dostarcza informacji niezbędnych przy podejmowaniu decyzji dotyczących transakcji biznesowych i decyzji zarządczych podejmowanych w ramach firmy,
- argumentacyjna – wiedza o wartości przedsiębiorstwa wzmacnia Twoją pozycję przetargową i negocjacyjną,
- informacyjna – informacje o wartości firmy pomagają w zarządzaniu nią,
- zabezpieczająca – zabezpiecza przed potencjalnymi stratami w czasie negocjacji oraz sporami o wartość firmy,
- mediacyjna – pomaga rozwiązać sytuacje, w których dwie strony transakcji nie zgadzają się co do oceny wartości firmy
Wycena przedsiębiorstwa – założenia i ich podział
Po ustaleniu celu wyceny, można przejść do określenia podstawowych założeń, które zostały podzielone na dwie grupy:
- standardy wartości,
- przesłanki wartości.
Pierwsza grupa założeń (standards of valuation) mówi o standardach dotyczących sposobu przeprowadzenia wyceny, które uwzględniają oczekiwania stron transakcji, ich motywacje i wiedzę o transakcji oraz przedmiocie wyceny, czyli firmie, a także warunki transakcji wynikające z umowy sprzedaży. Założenia odnoszące się do standardów wartości, biorą pod uwagę przede wszystkim strony (podmioty) transakcji, nie samą firmę. Z tej perspektyw można wyróżnić kilka scenariuszy, w których jedna i druga strona zajmuje określoną pozycję. W zależności od konkretnej sytuacji, w jakiej dokonuje się wyceny, może ona przybrać cztery najczęstsze schematy:
- fair market value, czyli godziwa wartość rynkowa,
- fair value, czyli wartość sprawiedliwa,
- investment value, czyli wartość inwestycyjna,
- intrinsic value, czyli wartość wewnętrzna.
Godziwa wartość rynkowa – sytuacja, w której obie strony są zainteresowane przeprowadzeniem transakcji, hipotetycznie zakłada się, że są to: kupujący i sprzedający. Oba podmioty powinny posiadać odpowiednią wiedzę o firmie i nie mogą działać pod przymusem. Osoba wyceniająca powinna posiadać odpowiedni zasób informacji o obu stronach transakcji, a oszacowana wartość firmy musi zostać przez nie zaakceptowana.
Wartość sprawiedliwa – sytuacja, w której jedna ze stron działa pod przymusem, tzn. nie jest dobrowolnie zainteresowana dokonaniem transakcji. Przykładem takich wycen są:
wywłaszczenia, przymusowe podziały przedsiębiorstw, wykup wspólników (akcjonariuszy) mniejszościowych, inne rodzaje rozliczeń wynikające ze sporów pomiędzy wspólnikami, wycena na potrzeby spadków i w postępowaniach rozwodowych. W praktyce oznacza to konieczność wyceny wartości godziwej, ale z uwzględnieniem faktu przymusu jednej ze stron. Oznacza to m.in. brak możliwości utrzymania firmy jako swojej własności przez sprzedającego albo, z punktu widzenia kupującego, przymusu przejęcia firmy.
Wartość inwestycyjna – wartość firmy określana dla konkretnego inwestora (właściciela). Uwzględnia ona indywidualne uwarunkowania, wymagania i oczekiwania. W przeciwieństwie do wartości godziwej wycenę sporządza się z myślą o konkretnym nabywcy/sprzedawcy. Określa się ją jako wartość strategiczną dlatego, że zakłada uzyskanie korzyści przez jedną ze stron. Investment value może różnić się od fair market value, ponieważ inwestor branżowy jest skłonny zapłacić za firmę więcej, niż inwestor finansowy.
Wartość wewnętrzna – różni się od wyceny inwestycyjnej tym, że opiera się na szczegółowej analizie dostępnych informacji na temat firmy i jej otoczenia rynkowego oraz nie uwzględnia specyfiki kupującego (inwestora).Taka wycena nie musi być przeprowadzona w związku z konkretną transakcją i może mieć ma charakter subiektywny.
Druga grupa założeń dotycząca wartości wyceny (premises of value) skupia się na przedmiocie wyceny (firmie). Bazują one na kryterium działalności operacyjnej firmy, a wyceniający wybiera spośród dwóch założeń: kontynuacji działalności lub jej likwidacji, ma to istotny wpływ na końcową wycenę.
Wycena przedsiębiorstwa zawsze dostarcza informacji o jego wartości, jednak towarzyszą temu różne motywacje. Dokonuje się jej na potrzeby kupna, sprzedaży, postępowania upadłościowego bądź likwidacji firmy, a także w sytuacji łączenia lub podziału przedsiębiorstw. Wycena jest niezbędna do przeprowadzenia wielu operacji biznesowych lub weryfikacji zdolności kredytowej, czy zabezpieczenia kredytu. Przyjęcie odpowiedniego modelu pozwala osiągnąć obu stronom transakcji możliwie najbardziej satysfakcjonujące wyniki.
Źródło fotografii: [email protected]
Dodaj komentarz